«مسکن مهر گران»؛ کلید واژه دولت یازدهم برای ناکارآمد نشان دادن یک طرح
با تمام شدن عمر دولت دهم طرح موفق مسکن مهر با سرنوشتی عجیب مواجه شد و به دلایلی از جمله اختلافات و لجبازی‌های سیاسی از سوی دولت یازدهم به صورت گسترده مورد هجمه قرار گرفت تا این موضوع به کلیدواژه‌ای پر تکرار دولت روحانی برای نشان دادن عدم کارآمدی طرح مسکن مهر تبدیل شود.
شهرهای پردیس و پرند نمونه بارزی از این نابسامانی است که مسکن مهر در این دو شهر طی ۱۶ ماه اخیر به‌جز «افزایش قیمت» در هیچ‌کدام از مؤلفه‌های دیگر مربوط به واحدهای مسکن مهر پیشرفتی نداشته است و گاها این واحدها نیمه‌تمام به متقاضیان تحویل داده می‌شود که در مجموع یک متقاضی مسکن مهر باید با هزینه کردن حداقل ۱۳ میلیون تومان، واحد مسکونی خود را قابل سکونت کند.
موج گسترده اعتراضات به افزایش قیمت مسکن مهر در شهرهای مختلف کشور موجبات واکنش بسیاری از نمایندگان مجلس شورای اسلامی نیز فراهم آورد که این افزایش قیمت را غیرقانونی دانسته و درخواست تجدید نظر در قیمت‌ها و تکمیل هر چه سریعتر واحدهای مسکونی را کرده بودند اما با این وجود قائم مقام وزارت راه و شهرسازی، گران شدن مسکن مهر غیرقانونی ندانست و گفت: خانه ناتمام تحویل مردم نمی دهیم.
مسکن مهر و بودجه 94
دولت در لایحه بودجه سال94 کشور، مبلغی معادل 1300 میلیارد تومان تحت عنوان «یارانه مسکن» در نظر گرفته است که وزارت راه و شهرسازی مجاز بوده این مبلغ را در اموری همچون پرداخت مابه‌التفاوت نرخ سود تسهیلات مسکن حمایتی زوج‌های جوان و اقشار آسیب‌پذیر، ساماندهی بافت‌فرسوده و همچنین مسکن مهر، هزینه کند.
این در حالی است که در سال‌های گذشته، حداقل یک هزار میلیارد تومان در قالب یارانه مسکن، از طریق بودجه‌های سالانه در اختیار وزارت مسکن و سپس وزارت راه و شهرسازی، صرفا برای هزینه در بخش مسکن، قرار می‌گرفت و طی دو سال اخیر، حجم قابل توجهی از یارانه مسکن، صرف تامین خدمات مورد نیاز مسکن مهر شد.
بر اساس ارقام منتشر شده از بودجه سال 94، این رقم برای وزارت راه وشهرسازی بالغ بر 6 هزار و 327 میلیارد تومان اعلام شده است که 36 درصد نسبت به بودجه امسال، افزایش پیدا کرده است و 6 هزار و 200 میلیارد تومان از این رقم، باید صرف پروژه‌های عمرانی و مابقی صرف امور جاری این وزارتخانه شود. اما این در حالی است که هم‌اکنون این وزارتخانه بالای 100 هزار میلیارد تومان پروژه عمرانی در حال ساخت دارد. وزارت راه و شهرسازی در عین حال اجازه دارد برای سال آینده 1500 میلیارد تومان اوراق مشارکت برای طرح‌های عمرانی آزادراهی، منتشر کند.
در حال حاضر، برنامه مسکن اجتماعی و مسکن حمایتی مطرح است به این معنی که وزارت راه و شهرسازی طبق پیش‌نویس طرح جامع مسکن، قصد دارد بخشی از هزینه اجاره‌نشینی دهک‌های یک و دو را با پرداخت یارانه اجاره‌بها، تقبل کند.
از طرفی، برای دهک‌های میانی نیز بحث وام خرید مسکن با نرخ سود حمایتی مطرح است که مابه‌التفاوت این نرخ تا نرخ رایج بانکی نیز قرار است از محل بودجه دولت پرداخت شود. همچنین پروژه‌های نیمه‌کاره مسکن‌مهر نیز برای تکمیل شدن، به منابع مالی جدید نیاز دارند. به این ترتیب عملا یارانه 1300 میلیارد تومانی باید در این سه محور پر هزینه صرف شود که به نظر می‌رسد، این رقم ناچیز حتی برای یکی از محورهای اساسی یعنی مسکن‌مهر نیز کفایت نکند.
در جدول مربوط به برآورد اعتبارت ردیف‌های متفرقه سال 94 بودجه کل کشور، اعتبارات مسکن مهر در تخفیف عوارض پروانه، حمایت‌های مالی و تراکم و ایجاد تاسیسات عمومی مسکن مهر 200 میلیارد تومان تعیین شده که این میزان برابر با اعتبار در نظر گرفته سال جاری بودجه کل کشور برای این بخش از مسکن مهر است.
همچنین در لایحه بودجه سال آینده اعتبار زیرساخت مسکن مهر (سهم دولت) بدون تغییر نسبت به لایحه بودجه سال جاری 200 میلیارد تومان است.
علاوه بر این در بند دیگری از برآورد اعتبارات ردیف‌های متفرقه بودجه 94، یارانه سود تسهیلات مسکن مهر 100 میلیارد تومان پیشنهاد شده است. در بودجه سال 93 کل کشور میزان یارانه سود تسهیلات مسکن مهر نیز همین میزان یعنی 100 میلیارد تومان بود.
در لایحه بودجه سال 92 اعتبارات مسکن مهر در تخفیف عوارض پروانه، حمایت‌های مالی و تراکم و ایجاد تاسیسات عمومی 250 میلیارد تومان، زیرساخت مسکن مهر سهم دولت 166 میلیارد تومان و یارانه سود تسهیلات مسکن مهر نیز 109 میلیون تومان بود.
کلید واژه دولت یازدهم برای ناکارآمد نشان دادن طرح مسکن مهر
با وجود تمامی انتقاداتی که از سوی کارشناسان اقتصادی و البته برخی از مسئولین دولت وقت به مسکن مهر وارد شده است، دور از واقعیت نیست اگر بگوییم با توجه به اینکه در سال‌های اخیر که مسکن یکی از چالش‌های مهم جامعه محسوب می‌شد، مسکن مهر به عنوان یکی از مهمترین اقدامات دولت دهم در تامین مسکن اقشار ضعیف و کم درآمد بود چرا که این طرح توانست تا حد قابل توجهی با ایجاد تعادل میزان عرضه و تقاضا در این بازار بر این چالش فائق آمده و بخشی از نیازهای مردم را تامین کرد.
اما با تمام شدن عمر دولت دهم این موفقیت بزرگ با سرنوشتی عجیب مواجه شد و به هر دلیلی از جمله اختلافات و لجبازی‌های سیاسی از سوی دولت یازدهم، این طرح موفق به صورت گسترده مورد هجمه قرار گرفت تا این موضوع به کلیدواژه‌ای پر تکرار دولت روحانی برای نشان دادن عدم کارآمدی طرح مسکن مهر تبدیل شود و طبیعتا با چالش‌های گسترده‌ای که متقاضیان برای تحویل واحدهای مسکونی خود مواجه شده و مواجه خواهند شد، خاطره‌ای بد از این طرح موفق در ذهن‌ها باقی خواهد ماند.
اما باید در نظر داشت تاخیر در تکمیل واحدهای مسکونی مهر و رها شدن این پروژه‌ها به هر دلیلی از جمله عدم اعتقاد دولت وقت و وزیر راه و شهرسازی و به دنبال عدم تزریق اعتبارات جدید، علاوه بر اتلاف منابع و تحمیل هزینه‌های اقتصادی بر کشور تبعات و پیامدهای اجتماعی گسترده‌ای نیز در پی خواهد داشت.
حال با گذشت بیش از یک سال و نیم از عمر دولت یازدهم اقشار ضعیف و کم‌درآمد جامعه که به واسطه طرح مسکن مهر به خانه‌دار شدن خوشبین شده بودند، در میان لجبازی سیاسی دولت یازدهم برای ناکارآمد نشان دادن طرحی که در دوران دولت قبل به اجرا درآمده بود، بلاتکلیف مانده‌اند.
